Helfrich 1916: Phrases
Enggano, Indonesian and Dutch transcription extracted automatically, aligned and checked by Rena Dusee, August 2022
English translation by Rena Dusee, August 2022
Transcription system: Helfrich transcription in second line, converted to common transcription system in first line

B.
B.
Zinnetjes
Phrases

1. hai ni(y)omu; eeho niyo di(y)a.
Haie nie(j)omoe; èèho niejo die(j)a.
Hoe heet gij? Hoe heet hij?
What is your name? What is his name?

2. hai ni(y)o kepu ei, eloppo ei, kaudara eana.
Haie nie(j)o kèpoe èie, èloppo èie, kaoedara èana.
Hoe heet dit eiland, dit landschap, die doesoen?
What is the name of this island, that landscape, that doesoen (High-Javanese for a kind of village)?

3. iyahai eubabu (iyahai (h)eabubaya).
Iejahaie èoebaboe (iejahaie (h)èaboebaja).
Waar woont gij?
Where do you live?

4. eei(y)o o'o kuhediawa i(y)opoh edoledole apeakunana' apiha epoh au(w)odi i(y)oho dole dole kipa(a)u' hi adiba.
Eèie(j)o öö koehèdieawa ie(j)opoh èdolèdolè apèakoenanaq apieha èpoh aoe(w)odie ie(j)oho dolè dolè kiepa(a)oeq hie adieba.
Wilt gij klappers ruilen tegen koralen; zoo ja, hoeveel klappers krijg ik dan voor vijftien snoeren koralen?
Do you want to exchange coconuts for beads; if yes, how many coconuts do I get for fifteen cords of beads?

5. i(y)ara' ekahaho kiaba' uwa buadomu.
Ie(j)araq èkahaho kieabaq oewa boeadomoe.
Zijt niet bevreesd, ik zal U geen kwaad doen.
Do not be afraid, I will not hurt you (formal you).

6. apiha eomona ukaka' iho kaudara ite'.
Apieha èomona oekakaq ieho kaoedara ietèq.
Hoeveel bedraagt het aantal inwoners van deze kampong?
What is the population of this kampong (Malay for village / fenced off collection of houses)?

7. hai ni(y)o ukaka kipaenu euba ei, euba eana hai.
Haie nie(j)o oekaka kiepaènoe èoeba èie, èoeba èana haie.
Hoe heet degene, die dit huis gebouwd heeft, wien dat huis toebehoort.
What is the name of the person, that built this house, to whom that house belongs.

8. o'o ho ma'ahona [padahebu(w)a].
Oö ho maähona [padahèboe(w)a].
Zijt gij gehuwd?
Are you married?

9. apiha earabu.
Apieha èaraboe.
Hoeveel kinderen hebt gij?
How many children do you have?

10. ki(y)aba' pu̇hai awa(h) ijija(h).
Kie(j)abaq pöhaie awa(h) iedjiedja(h).
Gij moogt niet daarheen gaan.
You are not allowed to go there.

11. e(i)(y)ara' (e)pahu(w)a i o'o.
E(ie)(j)araq (è)pahoe(w)a ie öö.
Wees niet boos op mij.
Do not be angry with me.

12. u(w)a kina'i(y)ai edobu kude kahapa kau(w)a kuina(na)' i(y)o ho udobu kyahi i(y)o mo'o ki(y)odi(y)aa'ha.
Oe(w)a kienaqie(j)aie èdoboe koedè kahapa kaoe(w)a koeiena(na)q ie(j)o ho oedoboe kjahi ie(j)o moö kie(j)odie(j)aaqha.
Ik heb goederen van den overwal medegebracht, ze zijn mooier dan die welke U door den chinees N. N. zijn verkocht.
I have brought goods from the opposite bank, they are more beautiful than the ones you (formal you) have been sold by the Chinese N. N. (probably nomen nescio, 'name unknown').

13. apiha ekain eodi eko(w)e' eana.
Apieha èkain èodie èko(w)èq èana.
Hoeveel kaïns heeft die maleier gekocht?
How many kaïns (Indonesian wrap-skirts / cloth) did that Malay buy?

14. u(w)a kahaya ikaudara eana; o'o kahapi abako(w)a iu(w)a.
Oe(w)a kahaja iekaoedara èana; öö kahapie abako(w)a ieoe(w)a.
Ik wil naar die doesoen; hebt gij lust mede te gaan?
I want to go to that doesoen; would you like to go with me?

15. ei euba'au eana epaiji-jah earaemaniau.
Èie èoebaäoe èana èpaiedjie-djah èaraèmanieaoe.
Dit is mijn huis; die jongen daarginds is mijn zoon.
This is my house; that boy over there is my son.

16. ki(y)a elahaubu, ehu̇da eana elahau o'o, eana enaenadi(y)ě.
Kie(j)a èlahaoeboe, èhöda èana èlahaoe öö, èana ènaènadie(j)ě.
Hij is uw neef, zij uwe nicht; die is zijne moeder.
He is your cousin/nephew, she your cousin/niece; that one is his mother.

17. u(w)a kamanaft ki(y)oha.
Oe(w)a kamanaft kie(j)oha.
Mij is een ongeluk overkomen.
An accident happened to me.

18. hai kipari'u̇ eloha ei.
Haie kieparieqö èloha èie.
Wie heeft deze sampan gemaakt?
Who made this sampan (small boat)?

19. ei ka'ayo'au kude(y)a w(a)araau emani.
Èie kaäjoqaoe koedè(j)a w(a)araaoe èmanie.
Deze is mijne lans, gene die van mijn zoon.
This is my lance, that one that of my son.

20. u(w)a kipajiyoa ei uobu no(')o(')i u(w)a kipajiyoa ea(') uobu noaha.
Oe(w)a kiepadjiejoa èie oeoboe no(q)o(q)ie oe(w)a kiepadjiejoa èa(q) oeoboe noaha.
Ik wil dit zus en dat zoo hebben.
I want to have this like this and that like that.

21. o'o ho makau(w)a(')u(w)a, keo kaupe bidi.
Öö ho makaoe(w)a(q)oe(w)a, kèo kaoepè biedie.
Hebt gij mij begrepen! neen nog niet mijnheer.
Have you understood me! No not yet mister/milord.

22. naumana ubaha kaudara eana.
Naoemana oebaha kaoedara èana.
Morgen ga ik naar die doesoen.
Tomorrow I go to that doesoen.

23. neeni(e) edohoia'u̇ eloha eko(w)e' eana kikeo(w)a.
Nèènie(è) èdohoieaqö èloha èko(w)èq èana kiekèo(w)a.
Zoo even gewerd mij het bericht van het vergaan van de prauw p?ntjalang toebehoorende aan dien maleier.
I just got the message about the sinking of the prauw p?ntjalang (merchant ship) belonging to that Malay.

24. ki(y)aba'a ki(y)a keho(w)a mokiau i(y)ėmu.
Kie(j)abaqä kie(j)a kèho(w)a mokieaoe ie(j)ĕmoe.
Voor niet en te vergeefs heb ik op U gewacht.
For nothing and in vain I have waited for you (formal you).

25. ki(y)aba' wahapi kuina'i(y)o kabuabu kinoaha.
Kie(j)abaq wahapie koeienaqie(j)o kaboeaboe kienoaha.
Ik wil volstrekt niet hebben, dat gij aldus handelt.
I definitely do not want, that you act in this way.

26. kahae' enaena.
Kahaèq ènaèna.
Van eene moeder.
Of a/one mother.

27. okai o'o yada'eiji rajobu.
Okaie öö jadaqèiedjie radjoboe.
Zooveel mogelijk moet ge de bevelen van uw hoofd opvolgen.
You have to follow the orders from your head as much as possible.

28. anohinu(w)a adu(w)a a(o)pa; adiba kakubeoda' kahae' kabi(y)a a(o)pa; adu(w)a kamakamako i(y)o adu(w)a ka'a(o)pa; a(o)pa hi a(o)pa kamiha adu(w)a i(y)a a(o)pa.
Anohienoe(w)a adoe(w)a a(o)pa; adieba kakoebèodaq kahaèq kabie(j)a a(o)pa; adoe(w)a kamakamako ie(j)o adoe(w)a kaä(o)pa; a(o)pa hie a(o)pa kamieha adoe(w)a ie(j)a a(o)pa.
Twee maal twee is vier; vijf min één is vier; twee maal twee is vier; acht gedeeld door twee is vier.
Two times two is four; five minus one is four; two times two is four; eight divided by two is four.

29. oakeo (e)kuhai oeka(')ka(') ki(y)aba' owobeho.
Oakèo (è)koehaie oèka(q)ka(q) kie(j)abaq owobèho.
Zonder hulp van anderen hebt gij den diefstal niet kunnen plegen.
Without help from others you cannot have committed the robbery/theft.

30. umahau o'o umahau (u)wa; ki(y)a hi u(w)a.
Oemahaoe öö oemahaoe (oe)wa; kie(j)a hie oe(w)a.
Gij of ik; hij en ik.
You or me; he and I.

31. u(w)a haba.
Oe(w)a haba.
Wat mij betreft.
What concerns me. (In Dutch the phrase is used to indicate an opinion)

32. haki u(w)a.
Hakie oe(w)a.
Wat zou het.
What would it (exclamation; means 'what does it matter').

33. heu(w)a kahaya ijija(h) of: u(w)a kahayaba.
Hèoe(w)a kahaja iedjiedja(h) of: oe(w)a kahajaba.
Oók ik wil er heen.
I too want to go there.

34. ka'a ebahoka i(y)ohu̇da eana.
Kaä èbahoka ie(j)ohöda èana.
Kasian die arme meid.
Oh no that poor girl.